در آخرین مقاله از سری مقالات شناخت انواع مردان بر اساس روایت خانم شینودا بولن که انواع کهن الگوهای مردانه و زنانه را بر اساس روانشناسی تحلیلی یونگی معرفی می کند ، برآنیم که کهن الگوی دیونوسوس مبتنی بر کتاب شناخت انواع مردان از انتشارات بنیاد فرهنگ زندگی بررسی کنیم .
دیونوسوس فرمانروای لذت و شادی - عارف عاشق و سرگردان
دیونوسوس فرمانروا
دیونوسوس رومی ها او را به نام باکوس میشناسند فرمانروای ،شادی ،وحشت وحشیگری و نجات است. او در میان اهالی المپ جوانترین فرمانرواست و تنها کسی است که مادرش انسانی عادی است ،انگور گیاه پیچک انجیر و درخت کاج مورد علاقه ی اوست نمادهای حیوانی او گاو نر پلنگ بچه گوزن ،شیر ببر الاغ دلفین و مار هستند قلمرو او تمامی طبیعت زنده را در بر میگیرد. شیره ی گیاهان خونی که در رگها جاری است شیره ی انگور و تمامی موجهای غیر قابل کنترل دریاها در اختیار او هستند.
در داستانهای اسطوره ای دیونوسوس توسط زنها محاصره شده است در کودکی مادران و دایه ها گرد او را گرفته اند و در بزرگسالی زنهای زیادی عاشق او شده اند. او یا به شکل کودک تصویر شده است یا به شکل جوانی که تاجی از پیچک یا برگهای تاک روی سر دارد تن پوش او از پوست حیوان است عصایی در دست دارد که سر آن به شکل میوه ی کاج است و دور آن را برگهای پیچک یا تاک پر کرده نام این چوبدستی تیرسوس است.
تبارشناسی و اسطوره شناسی
دیونوسوس فرزند زئوس و سمله است. سمله دختر کادموس پادشاه تبس و انسانی عادی است زئوس عاشق سمله میشود و به شکل انسان با او ازدواج میکند حاصل این ازدواج دیونوسوس است هرا همسر دیگر زئوس هنگامی که از این ماجرا خبردار می شود تصمیم میگیرد از سمله ی باردار انتقام بگیرد او به شکل پرستار کهنسال سمله بر او ظاهر میشود و به سمله می گوید از زئوس بخواهد به همان هیئتی که بر هرا ظاهر می شود بر او ظاهر شود.
همان شب هنگامی که زئوس پیش سمله میآید سمله از او درخواست میکند که خواهشش را برآورده کند. زئوس به رودخانه ی استیکس قسم میخورد که درخواست سمله را برآورده خواهد کرد سمله که فریب هرا را خورده بود از زئوس میخواهد با همان شکوه و جلالی که در المپ ظاهر میشود بر او ظاهر شود سمله نمیداند که این کار باعث مرگ او خواهد شد. زئوس به خاطر قسمی که خورده به شکل فرمانروای رعد ظاهر میشود در حضور این هیئت زئوس هیچ انسانی توان زنده ماندن ندارد. آتش شکوه فرمانروای رعد جان سمله را میگیرد اما باعث میشود فرزند او مانند زئوس فرمانروایی جاویدان شود. هنگام مرگ سمله زئوس دیونوسوس را از شکمش بیرون می آورد و او را به ران خود میدوزد دیونوسوس یعنی لنگی زئوس ، این نام نشان میدهد که تا زمان تولد دیونوسوس زئوس چگونه به سختی راه می رفته است.
دیونوسوس را پس از تولد به خواهر سمله دادند و به همه گفتند که او دختر آنهاست اما این حیله هم نتوانست او را از گزند آسیب هرا حفظ کند هرا فردی را برای کشتن دیونوسوس فرستاد اما زئوس او را از مرگ نجات داد و به شکل یک قوچ درآورد. پس از آن دیونوسوس را به کوه نیسا بردند و او را به پریانی سپردند که در این مکان افسانه ای زندگی میکردند. این پریان در غاری از او نگهداری میکردند.
در این مکان معلمی به نام سیلنوس به او اسرار طبیعت را آموزش داد سیلنوس را به شکل پیرمردی که نیمی اسب و نیمی انسان است تصویر کرده اند.
دیوانگی و خشونت
دیونوس در جوانی به مصر هندوستان و تمام آسیا سفر کرد و دوباره به زادگاه خود تبس در یونان بازگشت. هر جا که او می رفت خشونت و دیوانگی همراهش به آن منطقه سرایت میکرد در برخی داستانهای اسطوره ای آمده است که هرا او را دیوانه کرده بود و او حتی قتلهایی هم مرتکب شده است. در برخی دیگر از این داستانها او باعث دیوانگی افرادی شد و همه ی این افراد دیوانه جنایاتی را مرتکب شده اند. برای مثال هنگامی که پادشاه میکوروس او را طرد کرد دیوانه شد و با یک تبر پسرش را کشت همین اتفاق برای زنانی رخ میداد که به او پاسخ رد میدادند. پس از بازگشت از هندوستان سیبل و ریا که هر دو از مادران نسل اول اهالی المپ هستند او را از قتلهایی که در سفر مرتکب شده بود پاک کردند و او را به آیین معنوی خودشان مشرف ساختند. به این شکل دیونوسوس به فرمانروایی بزرگ تبدیل شد.
ازدواج با آریادنه
آریادنه دختر مینوس پادشاه کریت بود که عاشق قهرمانی آتنی به نام تسوس شد با کمک او تسوس وارد هزارپیچ معروف شد ،
مینوتور را کشت و توانست با موفقیت از این هزارپیچ بیرون بیاید آریادنه و تسوس به طرف آتن حرکت کردند اما تسوس آریادنه را در جزیره ناکسوس جا گذاشت اگر دیونوسوس او را نجات نداده بود آریادنه خودش را در این جزیره میکشت زئوس آریادنه را به فرمانروایی جاویدان تبدیل کرد آریادنه شباهت زیادی به آفرودیت داشت به طوری که در قبرس آریادنه را با نام آفرودیت می شناسند.
رستاخیز سمله
دیونوسوس به دنیای زیرین پیش هادس میرود تا مادرش را نجات بدهد. او موفق میشود سمله را همراه خود به المپ ببرد و به این ترتیب سمله هم به وجودی جاویدان تبدیل میشود در یونان باستان سمله را به عنوان فرمانروای ماه و زمین میشناسند. در اسطوره شناسی یونان باستان دیونوسوس تنها فرمانروایی است که به جای تسلط بر زنان آنها را نجات میدهد.
به همین دلیل در برخی نقاط یونان باستان زنها او را میپرستیدند آنها باور داشتند که قدرت موسیقی در اختیار این کهن الگوست. جشنهایی که به این شکل در بزرگداشت این کهن الگو بر پا میشد اورجیا نام داشت. در این جشن ها همه به قدری شاد بودند که وارد خلسه ای فرامادی میشدند در این جشنها معمولا حیوانی قربانی میشد و همه گوشت او را می خوردند مراسم قربانی نقطه ی اوج این جشنها به شمار میرفت نمایندگان زن از تمام شهرهای یونان باستان در این جشن ها شرکت میکردند .
در برخی نمونه داستانهای اسطوره ای آمده است که دیونوسوس قطعه قطعه شد اما قلب او توسط آتنا نجات داده شد. این قلب به زئوس داده شد و دیونوسوس دوباره با این قلب متولد شد. نام دیونوسوس دوباره متولد شده در این داستانها زاگرئوس است.
سرنوشت دیونوسوس
در داستان دیونوسوس زندگی و مرگ به هم گره خورده است. مقبره ی دیونوسوس در محراب آپولو در دلفی است. او فرمانروایی جاویدان است که نتوانسته از چنگ مرگ فرار کند مدتی را در دنیای زیرین گذرانده و دوباره متولد شده است.
کهن الگوی دیونوسوس
کهن الگوی دیونوسوس نکات بالقوه ی مثبت و منفی زیادی در خود دارد. وجود او پر است از احساسات متفاوت که میتواند در روان فرد و اجتماع تناقضهایی ایجاد کند این کهن الگو در مردان عارف و قاتل هر دو وجود دارد میتوان این کهن الگو را در مردان و زنانی یافت که به دنبال لحظات شاد و هوسهای ضد و نقیض هستند.
یکی از نمادهای دیونوسوس فرزند الهی است. این ویژگی موجب شده است که دیونوسوس حسی از خاص بودن و رسیدن به تقدیر از پیش تعیین شده را در خود داشته باشد این حس که زندگی من معنایی مقدس دارد یا این که در روان من عناصر معنوی و انسانی هر دو وجود دارند، هنگامی در فرد پیدا میشود که با کهنالگوی کودک الهی در تماس قرار میگیرد. این یعنی شروع سفری روحانی .
البته با وجود شدت غرایز در کهن الگوی دیونوسوس چنین اتفاقی میتواند اثر گذار باشد اگر خود را با این کودک الهی اشتباه بگیرید پرداختن به زندگی عادی و هماهنگ شدن با آن برایتان سخت خواهد بود. در چنین موقعیتی احساس میکنید فردی خاص هستید و اگر با شما این گونه برخورد نشود ناراحت خواهید شد. از نظر روان شناسی میتوان گفت در این حالت دچار غروری کاذب شده اید و گمان میکنید فردی مهم هستید اگر کهن الگوی دیونوسوس در شما سرکوب شود دچار مشکلات دیگری میشوید در این حالت کهن الگوی فرزند الهی نیز درونتان سرکوب خواهد شد و احساس میکنید فردی بی اهمیت هستید که زندگیتان معنایی ندارد. معمولا کهن الگوی دیونوسوس در مردان زیادی سرکوب میشود پسران از کودکی تشویق میشوند که ویژگیهای دخترانه را کنار بگذارند و خیلی رؤیا بافی نکنند رویا بافی در حقیقت وجه عرفانی کهن الگوی دیونوسوس است.
بالغ ابدی
دیونوسوس و هرمس دو کهن الگویی هستند که تمایل دارند همیشه در دوران جوانی باقی بمانند آنها به سن واقعی خود توجهی ندارند کهن الگوی دیونوسوس شما را ترغیب میکند در احساسات خود غرق شوید وظایفتان را نادیده بگیرید و حتی قرارهای خود را فراموش کنید فردی که این چنین رفتار میکند نمیتواند به سمت هدفهای بلند مدت حرکت کند. چنین فردی توانایی تعهد دادن در روابط را ندارد و نظم و ترتیب برایش بیگانه است مانند دیونوسوس اسطوره ای او ممکن است هر لحظه جایی باشد و به هیچ وجه زندگی ای عادی مثل دیگران ندارد. چنین فردی هر لحظه در حالی متفاوت است؛ یک لحظه ممکن است کاملا ناامید باشد و لحظه ی دیگر برای رسیدن به چیزی خوشحال و امیدوار شود موسیقی و مواد مخدر توهم زا برای او جالب هستند.
جنبش هیپی ها در دهه ی شصت نمونه ای از کهن الگوی دیونوسوس است استفاده از ال اس دی ماری جوانا پوشیدن لباسهایی به رنگهای روشن لذتهای مادی و فرار کردن از مدرسه و محل کار همگی ویژگیهای این کهن الگوست. البته ممکن است هر انسانی در دوره ی جوانی کهن الگوی دیونوسوس را به شدت در وجودش حس کند اما هیچ کس نمی تواند برای همیشه در سنین جوانی باقی بماند هیپیها برخلاف این رویه عمل کردند در میان آنها هیپیهایی مسن نیز بودند که موهای سفید داشتند و حتی صاحب فرزند بودند اما همان الگوی زندگی را ادامه می دادند.
پسر مادر
مادر دیونوسوس قبل از به دنیا آمدن فرزندش مرد در داستانهای اسطوره ای آمده است که او توسط دایه ها و پرستاران بزرگ شد. بعدها دیونوسوس به دنیای هادس سفر کرد تا مادرش را بیابد مردانی که کهن الگوی دیونوسوس در وجودشان فعال است معمولا به دنبال زنی ایده ال هستند که نقش مادر و عاشق را همزمان برای آنها بازی کند این اتفاق زمانی شدت میگیرد که جدایی ای واقعی در زندگی میان پسر و مادر اتفاق افتاده باشد. این کهن الگو گاهی باعث میشود با «مادر بزرگ» رابطه ای عمیق برقرار کنید به این شکل مرد دیونوسوسی به طرف غرایز مادرانه و زنانه ی وجودش کشیده میشود ارتباط با این «مادر» میتواند ارتباطی معنوی نیز باشد در این حالت بسیاری از مردان دیونوسوسی دنباله روی از یک رهبر معنوی زن را شروع می کنند.
در هر صورت مردان دیونوسوسی میتوانند به سادگی با زنان ارتباط برقرار کنند ترجیح میدهند بیشتر با زنان معاشرت کنند و به سادگی تجربیات و حالات مختلف را در زنان درک میکنند. معمولا زنان نیز به سمت مراقبت از مردان دیونوسوسی کشیده میشوند و نیازهای آنان را به شکلی مادرانه برآورده میکنند. مرد دیونوسوسی مثل پسری بی مادر است که احساسات مادرانه را در زنان بر می انگیزد. اگر این پسر مادر ازدواج نکند ممکن است حتی دو یا سه پرستار زن دور او را بگیرند و با هم نیازهایش را برآورده کنند.
شمن : واسطه ی میان دو عالم
در جوامع قبیله ای بومیان آمریکا شمنها جایگاهی مهم دارند؛ چون واسطه و رابط میان دنیای نادیدنی و عالم مادی اند. مردی را که قرار است در بزرگسالی شمن شود از کودکی انتخاب میکنند او معمولا با زنان زندگی میکند مانند آنها لباس می پوشد و برای مدتی مانند دختران با او رفتار میشود به این شکل کهن الگوی دیونوسوس را در وجود او بیدار و فعال میکنند.
روان شمنها حالتی دو جنسیتی دارد دیونوسوسها حالتهای مردانه و زنانه را با هم دارند کشیشها نیز که رابط میان جهان نادیدنی و جهان مادی هستند در مراسم معنوی و عبادی شان لباسهایی بلند به تن میکنند که بیشتر به لباسهای زنانه شبیه است. در دو جنسیتی روانی فرد احساسهای مردانه و زنانه را هر دو با هم تجربه میکند.
در روان شناسی مکتب یونگ که برای توسعه و پرورش حالتهای زنانه در مردان ارزش قائل میشود دنیای نادیدنی همان دنیای کهن الگوها رؤیاها و تجسم فعال است.
دیونوسوس زنان را از زندگی معمولی و روزمره بیرون می آورد و به آنها خوشی و لذت را معرفی میکند در جنبش معنوی زنان معاصر کهن الگوی دیونوسوس در بسیاری از این زنان حضوری فعال داشت کهن الگوی دیونوسوس به همراه ویژگیهای شمنی از مردان میخواهد که در این جهان جلوتر از دیگران گام بردارند.
اگر دیونوسوس یکی از چند کهن الگوی فعال در مرد باشد ویژگیهای شمنی خود را در او نشان نمیدهند. در این حالت قلمرو دنیای مادی برای او آشنا و جذاب خواهد بود. او ممکن است در درون تجربیاتی عارفانه داشته باشد در حالی که در دنیای مادی به شکلی عادی و معمولی زندگی میکند عناصر دیونوسوسی به زندگی چنین مردی معنایی عمیق وارد میکنند.
شخصیت دوگانه
از میان تمام کهن الگوهای مردانه دیونوسوس کهن الگویی است با تناقضات بسیار والتر اوتو در این باره می نویسد :
(دوگانگی این شخصیت خود را در لذت و وحشت نشان میدهد او در عین حال که حضوری نزدیک دارد همزمان در فاصله ای دور قرار گرفته است.)
با این ویژگی دیونوسوسی فرد به سادگی میتواند مرزهای میان عناصر متضاد را پشت سر بگذارد رابطه با مرد یا زنی که دائماً در حال تغییرات متضاد است درست مثل این است که فردی در یک لحظه شما را ارزشمند بداند و در لحظه ی دیگر با شما مثل یک هیولا رفتار کند. در عین حال چنین فردی میتواند در یک آن عاشقتان باشد و چندا لحظه بعد کاملا نسبت به شما سرد شده باشد. همه ی اینها به شخصیت دوگانه ی دیونوسوس باز می گردد.
این کهن الگو در زنان زیادی هم وجود دارد زیبایی و خطر از نشانه های این دوگانگی شخصیتی است پلنگ و گربه ی وحشی از حیوانات مورد علاقه ی دیونوسوس است که این ویژگی را نشان میدهند این حیوانات جذاب و زیبا هستند و در عین حال بسیار وحشی و خطرناک اند.
اگر چه ممکن است تمایلات دیونوسوسی زندگی فرد را نابود کند و روی زندگی اطرافیانش نیز اثر منفی داشته باشد، اما شدت آن به شدت فعالیت کهن الگو و ضعف شخصیت فرد بستگی دارد. فردی که شخصیتی سالم و قوی دارد میتواند بگوید: «علاقه ی من به از بین بردن تو به این معنی نیست که تو را خواهم کشت. اگر شخصیت مرد دیونوسوسی ضعیف باشد، ممکن است وضع بسیار خطرناک شود در حضور شخصیتی استوار و محکم کهن الگوی دیونوسوس نیز سعی میکند تا به احساسات و هیجانات شدت و عمق بیشتری بدهد تا واکنشهای روانی و فیزیکی شدیدی تری را برانگیزد.
آواره ای که مورد آزار قرار گرفته
درگیری و آزار شدید بخشی از داستانهای اسطوره ای مربوط به کهن الگوی دیونوسوس و زنهایی است که با او همراه هستند. برای مثال به دلیل دشمنی با پادشاه لیکورگوس دیونوسوس را کتک زدند و او را وادار کردند به دریا بپرد و زنانی نیز که به همراهش بودند مورد اذیت و آزار قرار دادند.
در داستانهای اسطوره ای آمده است که دیونوسوس در سرزمین یونان باستان سفر کرد و به دلیل فراخواندن زنان مورد دشمنی واقع شد به همین دلیل ،هرا فرمانروای ازدواج با او به دشمنی برخاست هرا به ازدواجهای همراه با تعهد و قیدوبندهای اجتماعی آن اهمیت میدهد و برای این موارد ارزش قائل است؛ در حالی که دیونوسوس علاقه ای مخرب را در زنان بر می انگیزد و باعث میشود آنها نقش همسر را در ازدواج فراموش کنند.
پرورش دیونوسوس
بسیاری از مردانی که از کهن الگوی دیونوسوس در وجودشان خبری نیست از نظر هیجانی و احساسی کاملا خشک و بی روح هستند. برخی از آنها با وجود روابط نزدیک فراوان از حس شادی و رضایت تهی هستند پرورش کهن الگوی دیونوسوس برای این گروه از مردان میتواند به زندگی آنها معنا و عمق بدهد کهن الگوی دیونوسوس به لحظه ی حال توجه می کند نه هدفی که قرار است در آینده به آن برسد شادی هیجان روابط صمیمی و موسیقی مواردی است که برای کهن الگوی دیونوسوس مهم به شمار می آید مرد دیونوسوسی کاملا در لحظه زندگی میکند و در لحظه از زندگی اش لذت میبرد هرگاه این مرد به زمان و گذشت زمان توجه میکند کهن الگوی دیونوسوس در او به حالتی خفته فرورفته است. توجه نکردن به بدن و لذات حسی هم از نشانه های ترک کهن الگوی دیونوسوس است.
برای دعوت کردن از کهن الگوی دیونوسوس ممکن است لازم باشد فضایی را که در آن زندگی میکنید تغییر دهید نوع پوشش خود را عوض کنید نقشهایتان را در زندگی تغییر دهید یا در هر حال کاری بکنید که حس گذشت زمان را فراموش کنید و به لذات حسی توجه کنید.
اگر شهری را که در آن زندگی میکنید ترک کنید مسئولیتهای کاریتان را فراموش کنید و در جست و جوی یگانگی با طبیعت باشید با کهن الگوی دیونوسوس در وجودتان آشتی کرده اید با غرق شدن در تجربیاتی که هر لحظه برای شما به همراه می آورد به سرزمینی دیگری وارد میشوید که در آن شادی و سرور را خواهید چشید.
دیونوسوس مرد
برایتان توضیح خواهم داد که زندگی برای مرد دیونوسوسی به چه صورت است. تمامی کهن الگوهایی که تا به حال درباره شان صحبت کرده ایم کاملا به مردان مربوط میشدند در حالی که دیونوسوس کهن الگویی است که در آن تمایلات مردانه و زنانه هر دو وجود دارد. مردان دیونوسوسی خصوصیاتی دارند که در دیگر مردان وجود ندارد و طرد شده است. مطابق استانداردهای پسر پیر مرد دیونوسوسی یا بیش از اندازه زنانه رفتار میکند و به دنبال سیروسلوک عرفانی است یا بیش از اندازه جذاب و فریبنده است. مرد دیونوسوسی دوستدار زندگی مادی و معمولی نیست و از دیگران هم میخواهد که زندگی مادی را ترک کنند.
سال های ابتدایی
کهن الگوی دیونوسوس در سالهای شروع زندگی دو تجربه ی مهم داشت که میتواند به شناخت روانی مردان دیونوسوسی کمک کند. او در کودکی به شکل دخترها بزرگ شد و جانشینان مادرش همگی به دیوانه ها و قاتلهایی خطرناک تبدیل شدند. اگر پدر و مادری ندانند که از فرزند پسر دیونوسیشان باید انتظار چه رفتارهایی داشته باشند در این صورت حتما به او خواهند .
گفت که رفتاری شبیه به دخترها دارد. پسر دیونوسوسی ناخودآگاه به طرف کارهایی کشیده میشود که دخترها انجام میدهند چون دوست دارد از پنج حسش استفاده کند او دوست دارد زندگی ای غنی از تجربیات حسی داشته باشد. به رنگ ها علاقه مند است و موسیقی را دوست دارد آشپزخانه با بوی خوش غذاها بیشتر مورد علاقه ی اوست تا محل نگهداری و تعمیر اتومبیل پدر و لباسهای مختلف برای او جالب تر است تا کار کردن با کامپیوتر این علاقه مندیهای طبیعی باعث میشود دیگران رفتارهای او را دخترانه بدانند پسر دیونوسوسی معمولا هنگامی که دیگران از او توقع دارند خویشتن دار باشد نمیتواند ممکن است به او گفته شود: «پسرها که گریه نمیکنند با این حال او به راحتی گریه میکند و از ته دل هم میخندد برای او سخت است که احساساتش را کنترل کند و به همین دلیل باز هم رفتاری مثل دخترها خواهد داشت.
دیوانه شدن دایه های دیونوسوس از اتفاقاتی بود که در کودکی برای او رخ داد آلیس میلر در کتاب زندانی کودکی توضیح می دهد که چگونه پسری باهوش یاد میگیرد که با وجه مثبت پدر و مادر خودشیفته اش معمولا (مادر) هنگامی که رفتاری خشن با او دارند ارتباط برقرار کند. او به نشانه های احساسی در دیگران توجه میکند و یاد میگیرد چگونه برای دیگران خودشیرینی کند. این هم یکی دیگر از ویژگیهای دخترانه است. اگر رفتارها و واکنشهای پدر و مادرش شدید باشد او برای یک لحظه عزیز مادر خواهد بود و در لحظه ای دیگر توسط مادر طرد میشود.
بسیاری از بیماران آلیس میلر که چنین پدر و مادری داشتند در کودکی یاد گرفته اند که واکنشهای احساسی خود را خفه کنند و به جای آن در ذهنشان زندگی کنند هنگامی که دیونوسوس کهن الگوی اصلی در فرد است معمولا چنین کاری عملی نیست و ممکن است کودک فراری شود بزهکاری را پیش بگیرد دیگران را تهدید کند یا مشکلاتی فیزیکی در او به وجود بیاید.
پدر و مادر
این که پسر دیونوسوسی تصویری مثبت از خود دارد یا نه بیشتر به نوع رفتار و واکنشهای پدر و مادرش بستگی دارد. در هر حال نبود تأیید و حمایت پدر و مادر اتفاقی است که برای بیشتر پسران دیونوسوسی رخ میدهد چنین پسرانی اگر خودشان باشند هرگز نمی توانند پدرانشان را راضی کنند .
کهن الگوی دیونوسوس پدری قدرتمند داشت که همواره از او مراقبت میکرد در داستانهای اسطوره ای زئوس به عنوان پدر دیونوسوس به او در مقایسه با دیگر فرزندانش توجه بیشتری دارد. او قبل از به دنیا آمدن دیونوسوس نقش مادر را هم برایش بازی میکند سپس آریادنه را به عنوان همسر دیونوسوس به زنی جاودان تبدیل میکند و همواره انتخاب ها و رفتارهای دیونوسوس را تأیید و از آنها حمایت میکند.
علاوه بر آن دیونوسوس آخرین پسر زئوس بود و شاید این هم یکی از دلایل مورد توجه بودن او به حساب می آمد. او پسری است بازیگوش که در لحظه زندگی میکند و خیلی نگران آینده نیست.
بسیاری از پسران دیونوسوسی به مادرشان علاقه دارند و بیشتر به مادر شباهت دارند تا پدر اگر پدر فرزند دیونوسوسی او را طرد کند و با او فاصله ی احساسی داشته باشد او گرایش بیشتری به مادرش پیدا خواهد کرد و به این ترتیب مردان دیگر و به طور کلی مردانگی برای او غریبه و بیگانه خواهد بود.
اگر فرزند دیونوسوسی انتظارات مادرش را برآورده نکند با مادر نیز بیگانه خواهد ماند این اتفاق بیشتر زمانی رخ میدهد که کهن الگوی آتنا کهن الگوی غالب در مادرش باشد در این صورت او مادری است با ویژگیهای یک مربی که میتواند پسرش را برای زندگی در این دنیا تربیت کند و خصوصیات مادرانه ی زیادی ندارد در این حالت مادر به دلیل نبود جاه طلبی در فرزند پسرش از او ناامید میشود و پسر نیز در میان زنان دیگر مادری با ویژگیهای مادرانه را جست و جو می کند.
بلوغ و نوجوانی
دوره ی بلوغ معمولا دوره ای بحرانی برای دیونوسوسی هاست. در این دوره همه چیز برای آنها تشدید میشود. حالات احساسی آنها فراز و فرودهای شدیدتری دارد درباره ی هویت جنسیتی سؤالهایی اساسی دارند و ممکن است حتی عاشق شده باشند. استفاده از مواد مخدر ریسک بزرگ این دوره است. نوع پوشش غیر متعارف نیز معمولا در این دوره بیشتر رخ نمایی میکند. در این دوره دیونوسوسیها به نمرات و درس و مدرسه اهمیتی نمی دهند.
پدر و مادر و معلمهای نوجوان دیونوسوسی در این دوره به او هشدار میدهند. او دیگر نمیتواند مثل بقیه باشد و متفاوت بودن از دیگران در این دوره به بیشترین حد ممکن میرسد گاهی این تناقض در درون پسر دیونوسوسی باقی میماند تلاش برای سرکوب کردن ویژگیهای دیونوسوسی در این دوره طاقت فرساست و موجب قطعه قطعه شدن او در درون میشود. اگر پسر دیونوسوسی در خانواده و فرهنگی زندگی کند که پیرو باورهایی خاص باشند ممکن است حتی احساس گناه هم به مشکلات او افزوده شود.
ترک خانه معمولا در همین دوره اتفاق میافتد و نوجوان دیونوسوسی به دنبال لذتهای حسی و استفاده از مواد مخدر میرود. در هر حال این دوره ای حساس و بحرانی به حساب میآید با این همه این احتمال هم وجود دارد که نوجوان دیونوسوسی بدون هرگونه خطری ویژگیهای دیونوسوسی را در وجودش کشف و ابراز کند البته اگر بتواند در این مورد راهنمایی هایی درست و مناسب را از جایی دریافت کند.
اگر جست و جوی شادی مرد دیونوسوسی را به سوی عرفان و مذهب ببرد ممکن است کشیش یا پیشوای روحانی شود یا به گروهی معنوی بپیوندد که به دنبال افزایش آگاهی هستند در این حالت او طوری خواهد بود که با نیازهای این گروه معنوی هماهنگ باشد.
مرد دیونوسوسی چندان به سوی شغلهای رقابتی کشیده نمیشود و به دنیای تحصیلات هم علاقه مند نیست. مهارتهایی که به سالهای سال تمرین و تجربه نیاز دارد با ویژگیهای او هماهنگ نیست رسیدن به قدرت و شهرت هم برای او جذابیت ندارد. به همین دلیل است که بسیاری از دیونوسوسیها در دنیای کار دچار مشکل میشوند.
دیونوسوسی های بیکار زیادند و تنها تعداد کمی از آنها میتوانند در دنیای کار به موفقیتهایی دست پیدا کنند. البته برخی از دیونوسوسی ها میتوانند در کارهایی که به خلاقیت و نوآوری نیاز دارد موفق باشند ویژگیهای دیونوسوسی خود را با تناقضات کاری هماهنگ کنند در میان ستارگان موسیقی و بازیگران سینما دیونوسوسیهای زیادی به چشم میخورند که برخی از آنها باید مشکل اعتیاد به الکل و مواد مخدر را حل کنند.
روابط با زنان
دور کهن الگوی دیونوسوسی را زنان زیادی فرا گرفته است. خیلی از این زنان میتوانند در عین حال برای او نقش مادر را هم داشته باشند سن و سال مرد دیونوسوسی خیلی مهم نیست حالتهای کودکانه ی او باعث میشود زنان زیادی تمایل داشته باشند مراقبت از او را به عهده بگیرند.
حساس بودن و لذت بردن از زیبایی زنهای زیادی را به سمت او جذب میکند روابط نزدیک او با زنان به گونه ای است که باعث سرور و لذت در زنان میشود مشکل از زمانی شروع میشود که یک مرد دیونوسوسی برای یک زن مهم میشود. حالا این زن است که باید با فراز و فرودهای روحی مرد دیونوسوسی همراه شود.
روابط با مردان
مرد دیونوسوسی معمولا با دوستان مردش همراه نیست. او بیشتر دوست دارد شخصی عمل کند تا این که عضوی از یک گروه یا تیم باشد و چندان هم اهل رقابت نیست با این حال ممکن است دوستان زیادی داشته باشد به طور کلی مردان دیونوسوسی میتوانند با مردان هر مسی رابطه ای صمیمی برقرار کنند و هم چنین رابطه ی آنها با مردان همایستوسی هم خوب است.
دیونوسوسی ها هنر هفایستوسیها را تحسین میکنند مردان آپولویی هم که نقطه ی مقابل دیونوسوسیها هستند به سوی آنها کشیده می شوند.
دیونوسوس کهن الگویی است که میتواند برای دوستانش گریه کند هنگامی که دوست او آمپلوس مرد دیونوسوس مدتها سر قبرش گریه وزاری میکرد .
روابط نزدیک
روابط نزدیک یکی از مسائل مهم برای مرد دیونوسوسی است. او به سادگی برای این نوع روابط تحریک میشود و دلیلش هم بیش از اندازه حسی بودن اوست مرد دیونوسوسی همان اندازه انرژی روانی صرف این مسئله میکند که یک مرد معمولی این اندازه انرژی را صرف کارش میکند. البته همواره خطر زیاده خواهی و تنوع طلبی برای مردان دیونوسوسی وجود دارد.
ازدواج
زنان سنتی مردان دیونوسوسی را شوهران خوبی نمیدانند نمیتوان روی مرد دیونوسوسی به عنوان نان آور خانه حساب کرد. او اصلا اهل کارهای کارمندی که از هشت صبح تا چهار بعد از ظهر باید در دفتری سربسته کار کرد نیست برای او موقعیت ثروت شهرت و امنیت مالی آن قدرها هم اهمیت ندارد در یک کلام زندگی با مرد دیونوسوسی از نظر اقتصادی و احساسی غیر قابل پیش بینی است.
مشکل زمانی به وجود میآید که زن از مرد دیونوسوسی توقع دارد مانند مردان عادی باشد و مثل آنها رفتار کند. انتظار داشتن از مرد دیونوسوسی به این شکل کاری اشتباه است با این همه ممکن است مرد دیونوسوسی در مقطعی از زندگی اش ازدواج کند و ازدواجش را محترم بشمارد.
فرزندان
مرد دیونوسوسی به خودی خود آن قدر کودک است که نمیتواند خیلی به فرزندانش بپردازد. او گاهی شاد و هیجان زده است و گاهی افسرده و ناامید پدری این چنین موجب میشود کودکان کاملا بی ثبات و بی اعتماد بار بیایند بی ثباتی و علاقه به تنهایی در چنین مردی پس از طلاق بیشتر میشود و احتمال این که تا پایان عمر مجرد باقی بماند زیاد است مرد دیونوسوسی معمولا
نمی تواند وظایف یک پدر سنتی را به درستی به جا بیاورد نان آور خانه بودن برقرار کردن نظم واسطه ی میان خانواده و دنیای بیرون بودن و الگوی موفقیت بودن برای فرزندان از جمله این وظایف است که مردان دیونوسوسی دائماً در آنها شکست می خورند.
اگر مرد دیونوسوسی هنگام تولد فرزندش حاضر باشد ممکن است این تجربه ارتباطی عمیق میان او فرزند و همسرش ایجادکند. با همه ی اینها مردان دیونوسوسی همیشه پدرانی دور از خانه نیستند و پیش آمده که به پدرانی تبدیل شوند که با فرزندان و همسرشان رابطه ای خوب و گرم دارند.
سالهای میانی در زندگی مرد دیونوسوسی میتواند سالهایی بحرانی باشد او ممکن است در این سالها درگیر اعتیاد به الکل و مواد مخدر و ورشکستگی کاری باشد وضعیت ازدواج او نیز ممکن است شکلی بهتر از این نداشته باشد. بسیاری از دیونوسوسی های مشهور از مشکلات میان سالی جان سالم به در نمیبرند مشکلات میان سالی سالها برای مرد دیونوسوسی ادامه خواهد یافت به خصوص اگر با اعتیاد به الکل همراه باشد.
با تلاش و حرکت به سوی کارهایی با معنا و ایجاد تعهد در روابط مرد دیونوسوسی میتواند به عمق و پختگی اش بیفزاید و شادی و لحظات خلاق را به زندگی روزمره بیاورد.
نوع گذر مرد دیونوسوسی از بحرانهای میان سالی سه الگو برای سالهای پایانی زندگی اش شکل میدهد. الگوی رایج اول عبارت است از ادامه ی همان مشکلات میان سالی یعنی اعتیاد به الکل مشکلات کاری و روابط الگوی بعدی ترکیبی است از ویژگی های دیونوسوسی و ثروت به ارث رسیده که باعث میشود مرد دیونوسوسی در سالهای پایانی زندگی همان حالت های دوران جوانی را داشته باشد. الگوی سوم که به ندرت اتفاق میافتد پختگی و بلوغ حالتهای دیونوسوسی در اوست که باعث میشود کاملا در لحظه زندگی کند و همزمان احساساتی غنی داشته باشد در این حالت لذت و شادی او شکلی معنوی پیدا می کند که در عین حقیقت داشتن به بخشی از ماهیت طبیعی اش تبدیل میشود. این یکپارچگی معنوی باعث میشود مرد دیونوسوسی برای رویارو شدن با مرگ آماده باشد.
