ما قصد داریم در یک سری از مقالات که در بخش مهارت های زندگی سایت جمع آوری می گردد به موضوع ارتباط سالم یپردازیم
همانطور که می دانید داشتن رابطه با دوستان ، خانواده ، همسر و دیگران جزء لاینفک زندگی هر انسان است ، اما چیزی که امروزه باعث شده که ارتباطاتمان دچار مشکل و گاهی دچار تعارض و بن بست شود ، نداشتن مهارت های ارتباطی است ، مهارت های که متاسفانه در دوران تحصیل به ما آموخته نشده است و ما بدون هیچ اموزشی مانند فردی که هیچ چیزی از رانندگی نمی داند ، پشت ماشین نشسته و به دیگران و حتی خودمان آسیب های جدی برسانیم
ما در این مقاله و این سری از مقالات به این موضوع بصورت تخصصی نگاه می اندازیم
در ابتدا باید بگوییم که این مقاله برای کسانی راهگشا است که قصد دارند و مشتاق اند که کیفیت روابطشان را تقویت کنند و موثر تر ارتباط برقرار کنند
متاسفانه بیشتر ما از بدو تولد برای رقابت ، قضاوت و درخواست آمرانه و تشخیص اموزش دیده ایم و با چه چیز "درست" یا "غلط" است فکر کنیم و با مردم ارتباط برقرار کنیم . و در بهترین شرایط روش های عادتی که فکر می کنیم و حرف می زنیم ارتباط را دشوار می کند و عدم درک یا نا امیدی خلق می کند .
این روش ها ممکن است علت خشم و درد شوند و ما را به خشونت سوق دهند و حتی با کسانی با بهترین نیت ها، ناخواسته تعارض های بی پایان خلق می کنند .
مهارتی که ما در این سری از مقالات می خواهیم روی ان متمرکز بشویم مهارت ارتباط بدون خشونت است
مهارت ارتباط با خشونت به ما کمک می کند به عمق برویم و کشف کنیم که چه چیزی در درون ما زنده است و مهم ، و چگونگی همه ی اعمال ما مبتی بر نیازهای انسانی است که در پی برآورده شدن آنها هستیم .
اولین بار که مهارت ارتباط با خشونت را خوانده باشید این موضوع در ذهن تداعی می شود که این موضوع ارتباطی با من نخواهد داشت چون مگر من فرد خشنی هستم که بخواهم این مهارت را کسب کنم
تصور ما از خشونت ، دعوا کردن ، کشتن ، کتک زدن و جنگیدن است ، کارهایی که افراد عادی انجام نمی دهند
اما باید بگویم که خشم در همه ما وجود دارد و اغلب خشم مان را قبول نمی کنیم چون در مورد آن نااگاه هستیم و همین خشم است که رابطه هایمان را مخشوش و نابود می کند ، در همه دعواهای خانوادگی ، مشکلات در محل کار ، جدایی همسران از هم ، مشکلات حقوقی و مالی ، ردپای خشم را به راحتی می توان ببنیم
و اگر بدانیم و بتوانیم این احساس را مدیریت کنیم بسیار در زندگی ما راهگشا خواهد و این احساس خشم حرف های زیادی برای ما خواهد داشت ( شاید تعجب کنید ) علی الخصوص با انتظارات، خواسته ها و نیازهایمان آشنا خواهیم شد ، کافی است به او گوش بدهیم .
و انگاه که آشنا شدیم در راستای براورده این نیاز ها و خواسته قدمی برمی داریم یا در صورت محقق نشدن ان به ان اگاه هستیم و انرا می پذیریم
مهارت ارتباط با خشونت ، موضوع جدیدی نیست ردپای این مهارت را می توان در مفهوم زندگی بدون خشونت یا اهیمسا پیدا کرد . اهیسما ( که کلمه هندی است ) معمولا بدون خشونت تعریف می شود اگر چه معنای ان از اعتراضات صلح آمیز مهاتما گاندی تا تکریم زندگی البرت شوایتزر بسط می یابد
برای اینکه با اهیمسا آشنا شویم به اصول اهیسما اشاره می کنیم
- اصل اول : اسیب نرسان را می توان اولین اصل اهیسما اشاره کرد
- دومین اصل : بودن در هشیاری ،به این معنی که کیفیت توجه شمت اهمیت بیشتری دارد تا انچه انجام می دهید
- سومین اصل اهیسما : هیچ کس نمی تواند کسی را که در دنیا تعلق شخصی دارد رستگار کرد به این معنی که تنها راه خاتمه دادن به همه خشونت ها رها کردن داستان خودتان است ( غرق نشدن در زندگی)
در ادامه باید توضیح دهیم که مهارت ارتباط بدون خشونت توسط دکتر مارشال روزنبرگ طراحی و دهه ها است در سمینار ها و کلاس های خودشناسی در سراسر جهان تدریس می شود
به کارگیری اصطلاح بدون خشونت همچنان که گاندی از آن استفاده کرد به معنی حالت طبیعی محبتی است که پس از محو خشونت از قلب در ما پدید می آید. خیلی وقت ها ممکن است ما لحن خود را خشن ندانیم ، در حالی که اغلب کلمات و جملاتی که به کار میبریم چه نسبت به خودمان و چه دیگران تلخ و گزنده است. در این سری از مقالات ارتباط بدون خشونت (Nonviolent ommunication) که به اختصاران. وی. سی (NVC ) گفته می شود مترادف با ارتباط محبت آمیز است
آشنایی با ان وی سی (NVC)
مبنای ان وی سی مهارتهای کلامی و ارتباطی است تا توانایی ما را برای انسان بودن، حتی در شرایط سخت تقویت کند
ان. وی. سی. مطلب جدیدی ندارد؛ مطالب آن مجموعه و ترکیبی از همان دانسته هایی است که از قرنها پیش گفته شده است ،هدف یادآوری مطالبی است که ما قبلاً هم می دانستیم
اینکه ارتباط ما انسانها با یکدیگر قرار بوده چگونه باشد ؟ تا کمک کند به گونه ای زندگی کنیم که این دانسته ها را به کار بریم.
ان. وی. سی. ما را به سمت بازسازی چگونگی بیان خود و گوش دادن به دیگران هدایت میکند تا به جای واکنشهای غیر ارادی و از سر عادت کلمه ها و جملات مان را آگاهانه بر اساس مسئولیت و شناخت نسبت به آنچه درک میکنیم، احساس میکنیم و نیاز داریم برگزینیم
ما در حالی که همزمان به دیگران محترمانه و همدلانه توجه نشان میدهیم به بیان صادقانه و واضح خودمان هدایت میشویم در هر ارتباطی ان. وی. سی. ما را به شنیدن نیازهای اساسی تری که در اعماق وجود خود ما و دیگری است سوق می دهد و مشاهده ی دقیق را به ما می آموزد تا بتوانیم رفتار و شرایطی که ما را تحت تأثير قرار داده تشخیص دهیم ما یاد میگیریم در هر موقعیتی آنچه را میخواهیم مشخص کنیم و به وضوح بیان کنیم
اگرچه ان وی سی را فرایند ارتباط یا زبان محبت می نامیم ولی ان وی سی ورای یک زبان یا فرایند است در سطحی عمیق تر، ان وی سی یک یادآوری دائمی است تا توجه ما را بر جایی متمرکز کند که احتمال یافتن آنچه می جوییم بیشتر باشد
فرایند ان وی سی
فرایند ان وی سی دارای چهار مرحله است
1.مرحله اول : مشاهده دقیق آنچه در یک موقعیت اتفاق می افتد:
مشاهده ی دقیق گفته ها شنیده ها و رفتارها فارغ از اینکه به زندگی ما غنای بیشتری میدهند یا نمی دهند؟ نکته ی مهم بیان دقیق مشاهده ها بدون هرگونه قضاوت و ارزیابی است ـ خیلی ساده فقط بگوییم چه چیز را مشاهده میکنیم خواه آنچه را مشاهده میکنیم دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم
2.مرحله دوم : احساس خودمان را از آنچه مشاهده کرده ایم بیان می کنیم:
آیا رنجیده ایم ترسیده،ایم ،خوشحالیم متعجبیم، عصبانی هستیم یا ... ؟
3. مرحله ی سوم: مشخص میکنیم احساسی را که بیان کرده ایم به کدام یک از نیازهای ما مرتبط است
هنگامی که ما به وسیله ی آن وی سی آشکارا و صادقانه میگوییم چگونه و چطور هستیم در حقیقت این سه مرحله را طی کرده ایم.
برای مثال ممکن است یک مادر این سه مرحله را به پسر نوجوانش این گونه بیان کند رضا، وقتی من دو جفت جوراب گلوله شده زیر میز و سه تای دیگر هم کنار تلویزیون میبینم خیلی عصبانی میشوم این اتاق متعلق به همه است و من به نظم بیشتری نیاز دارم
4. مرحله ی چهارم : تقاضای مشخصی ارائه دهید.
مثلاً بگوید: ممکن است جورابهایت را در اتاق خودت یا سبد لباسهای کثیف بیندازی؟
این چهار مرحله جزئیات آنچه را ما از دیگران میخواهیم تا زندگیمان را غنی تر و خوشایندتر سازد مشخص میکنند
به این ترتیب ان وی سی از یک سو بیان واضح مطالب به شیوه ی کلامی و یا روشهای دیگر در چهار مرحله است؛ و از سوی دیگر دریافت مطالب دیگران در همین چهار مرحله است
اول پی ببریم دیگران چه چیزهایی مشاهده میکنند چه احساسی دارند و نیازشان چیست وقتی این سه مرحله را طی کردیم آنگاه با شنیدن تقاضایشان وارد مرحله ی چهارم میشویم و کشف میکنیم که چه چیزی زندگی آنها را غنی میکند وقتی تمرکز و توجه خود را بر این چهار مرحله معطوف کنیم و کمک کنیم که دیگران هم چنین کنند جریان متقابلی به وجود می آید تا محبت به صورت طبیعی این گونه ظاهر شود آنچه را من مشاهده میکنم احساس میکنم و نیاز دارم؛ آنچه را تقاضا میکنم تا زندگی ام غنی شود
بنابراین دو بخش اصلی ان وی است به شکل خواهد بود
- ابراز صادقانه در چهار مرحله
- دریفات همدلانه در چهار مرحله
کاربرد ان وی سی در زندگی ما
ما وقتی از ان. وی. سی در رفتار متقابل مان ـ با خود، با فرد دیگر یا در یک گروه استفاده میکنیم به محبتی که در اعماق قلبمان هست دست مییابیم به همین دلیل ان وی سی در تمام سطوح ارتباطی و
موقعیت های متفاوت مفید و مؤثر است:
- روابط خصوصی
- خانواده ها
- مدارس مؤسسات و ادارات
- درمان و مشاوره
- مذاکرات سیاسی و تجاری و در هر بحث و مناقشه ای
چند مثال از کسانی که از ان وی سی استفاده کردند
مثال شماره یک (زن و شوهری که قصد جدایی داشتند ) :
وقتی من با استفاده از ان وی سی آموختم که هم مسائل خود را بیان کنم و هم به دیگران گوش دهم در پشت رنجش ها و آزردگی ها مردی را کشف کردم که بیست و هشت سال بود با او ازدواج کرده بودم و هفته ی قبل از آموزش ان وی سی تقاضای طلاق کرده بود.
خلاصه آنکه امروز با یکدیگر اینجاییم با یک پایان خوش و آن را مدیون این آموزشها هستم و سپاسگزارم... من یاد گرفتم برای درک بهتر احساسها خوب گوش کنم نیازهایم را بیان کنم و جوابهایی را که هرگز نمی خواستم حتی بشنوم بپذیرم. فهمیدم که قرار نیست همیشه همدیگر را خوشحال کنیم. ما هر دو یاد گرفتیم رشد ،کنیم یکدیگر را بپذیریم و عشق بورزیم تا به رضایت برسیم.
مثال دوم (مثالی از یک پزشک )
استفاده ی من از ان وی سی در حرفه ام روز به روز بیشتر میشود اغلب بیمارها میپرسند آیا روان شناس هستم؟ چون معمولاً پزشکها کاری به روش زندگی بیمار و یا اینکه او چگونه با بیماری اش کنار می آید ندارند. ان وی سی به من کمک کرد نیاز بیمارانم را بهتر بفهمم و از آن مهمتر بفهمم در لحظاتی خاص دوست دارند چه بشنوند. این نیاز در بیمارانی که ایدز و هموفیلی دارند بیشتر است.
اغلب به سبب خشم و درد رابطه ی آنها با مسئولان مراقبت های پزشکی به شدت ضعیف میشود اخیرا خانمی که ایدز دارد و پنج سال بیمار من بوده میگفت تلاشهایی که من کرده ام تا راه های مختلفی برای لذت بردن از زندگی روزانه اش پیدا کند بیش از هر کمک دیگری برای او مفید بوده است
در حالی که قبلاً وقتی متوجه میشدم کسی بیماری مهلکی دارد چنان از آنچه اتفاق خواهد افتاد نگران میشدم که نمیتوانستم به او برای گذراندن لحظه ها و فرصتهایی که داشت کمک کنم با آن وی سی هم یک زبان جدید برای ارتباط پیدا کرده ام و هم آگاهی ام وسعت یافته است؛ و از اینکه در حرفه ی پزشکی ام به این خوبی جا افتاده است متعجبم هر چه بیشتر از آن استفاده میکنم انرژی بیشتری برای کار به دست میآورم و لذت بیشتری از حرفه ام می برم
اگر بخواهیم ان وی سی را بصورت خلاصه بگوییم که ارتباط بدون خشونت چیست ؟
ان وی سی کمک میکند تا رابطه ی ما با خودمان و دیگران به گونه ای برقرار شود که محبت وجودمان شکوفا شود همچنین ما را راهنمایی میکند تا شیوه ی ابراز خود و گوش دادن به دیگری را با تمرکز بر چهار مرحله بازسازی کنیم آنچه مشاهده میکنیم ، احساس میکنیم، نیاز داریم و آنچه را برای غنای بیشتر زندگیمان تقاضا داریم
ان وی سی دقیق شنیدن احترام همدلی و میل مشترک و متقابل برای نثار از صمیم قلب را پرورش میدهد. برخی مردم ان وی سی را برای پیدا کردن محبت و همدلی با خود به کار می برند برخی دیگر از آن برای رسیدن به عمق بیشتر در روابط صمیمی کمک میگیرند و گروهی برای بهبود روابط اداری و سیاسی آن را به کار میگیرند در سراسر جهان ان وی سی برای میانجیگری در همه ی سطوح منازعه و مناقشه استفاده میشود.
در ادامه مقالات به بررس کامل هر یک از این مراحل چهارگانه خواهیم پرداخت
